Magazin Etnoumlje / Rubrika: Bez paradajza, molim!

Vulkan se izlio

U Srbiji je premijerno nastupila zvezda malijske muzike – Vje Farka Ture (Vieux Farka Touré) sa svojim triom. Bilo je to 21. septembra 2023. u Beogradu, u klubu Zappa Baza, na otvaranju 11. world music festivala Todo Mundo. Nakon Vjeovog koncerta, publiku je nastavio da razmrdava DJ Killo Killo iz Novog Sada.

Autor: Aleksandar Mitrović Acart

vje

Vje Farka Ture, Todo Mundo Festival, Beograd, 2023 (foto: Anđela Petrovski)

Jedanaesti festival Todo Mundo je započeo čekanjem u dugom redu ispred Zappa Baze. Mnoštvo zainteresovanih se sa nestrpljenjem radovalo početku nastupa trija, koji predvodi Vje Farka Ture – pevač, gitarista i kompozitor iz Malija. Ovo je njegov prvi nastup u Beogradu i ohrabrujuć je starosni raspon publike koja želi da upija svakolike nijasne izvorne pentatonike.

Klub u kome je ubrzo nestajalo prostora za sedenje i stajanje se ispostavio kao jedan od najboljih izbora u gradu za prirodu nastupa koji sledi. Uskoro će sa razglasa pozamašne snage suknuti vrelina pustinjskog bluza koji će beogradska publika amortizovati u worldmusic đuskajući parti. Koncertni klabing zapadno-afričkog melosa.

vje

Vje Farka Ture, Todo Mundo Festival, Beograd, 2023 (foto: Anđela Petrovski)

Posle kratke dobrodošlice osnivača i umetničkog direktora festivala, Bojana Đorđevića, na binu su, naoštreni za dobru svirku, prispeli muzičari: Vje Farka Ture (glas i gitara) i Adama Kone (bubnjevi i kalabaš), svaki odeven u afrički kostim jarkih boja, a bas-gitarista Maršal Henri – u košulju   karakterističnih motiva.

Prvih nekoliko pesama je bilo oslonjeno na tradicionalniji zvuk. Ove, dinamički umerenije numere, je ritmički podržavao iznenađujuće kvalitetno ozvučen, a zvukovno raznolik, kalabaš. Preko dugih i stamenih nota bas-gitare je lelujalo harizmatično pletivo na gitari.

adama koné

Adama Koné. Na koncertu Vjea Farke Turea, Todo Mundo Festival, Beograd, 2023 (foto: Anđela Petrovski)

Gitarska tehnika, koju lider trija koristi, jeste varijanta stila old-school bluzera poput Fredija Kinga. Oni bi, umesto trzalice u desnoj ruci, koristili naprstak na kažiprstu. Ovo sobom nosi karakterističan zvuk gitare, imajući u vidu da se koriste samo upstroke-ovi.

Vozeći se sa proslavljenim ocem po pustinji, i slušajući pritom bluzere vinulih vremena, zamišljamo Vjea Farku Turea kako usvaja taj zvuk gitare. U njegovoj verziji je ovakvo melodijsko sviranje potpomognuto palcem po basovim žicama, čineći gitaru samopratećim ili stand-alone instrumentom.

vje farka ture 2023

Vje Farka Ture, Todo Mundo Festival, Beograd, 2023 (foto: Anđela Petrovski)

U drugoj pesmi se lagano razgoreva vatra u pustinjskoj noći i perkusivno tretiranje gitare u koheziji sa kalabašom najavljuje življi ostatak večeri.

Sledeća stvar je do grla odevena u elektrik izdanje benda. Kalabaš ustupa mesto bubnju i u numerama modernijeg pristupa čućemo izverziranu svirku trija, čija intuitivna rešenja ukazuju na to da su za ovaj koncert ukrteli i spremni. Mora se priznati da je retkost čuti ovakvo stameno i po pitanju tempa stabilno sviranje na bubnju. Poznati ritmovi su plasirani sa afričkom akcentuacijom i podelama, čineći da iz drugog ugla posmatramo 4/4-tinske taktove ili estradom ogađenu rumbu.

vje farka ture beograd

Trio Vjea Farke Turea, Todo Mundo Festival, Beograd, 2023 (foto: Duško Vukić)

Momenti iznenađenja su oni gde je basista u nekoliko kratkih solaža na koncertu isporučio značajan virtuozitet i poznavanje jezika džeza, vrativši se brzo na svedene deonice svog instrumenta.

Brend Roberta Džonsona, gde gitara tokom čitave pesme unisira sa glasom, neumitno nosi afričku potku. Na ovu vezu nas je podsetio Vje Farka Ture…

Središnji deo koncerta bio je namenjen za maksimalne decibele. Čak prekomerne za world music događaj, ali često podrazumevane za svirku kakva jeste u ovom trenutku. Atmosfera je analogna onoj na velikim rok koncertima. Tureov Godin u rukama, u kombinaciji sa neprevaziđenim pojačalom Rolland Jazz Chorus, vrištao je od drajva. Slušamo slow tempo šaflovanje, a la „Hoochie Coochie Man”.

vje farka ture zappa baza

Vje Farka Ture, Todo Mundo Festival, Beograd, 2023 (foto: Anđela Petrovski)

Kontrast donosi Koneov kratki povratak na kalabaš u baladi sa responzorijalnim pevanjem,  uspostavljenim sa publikom. Svedočimo da se naš svet iznenađujuće dobro služi afričkim jezicima…

Za zvaničan kraj koncerta, u kome publika ključa i transoidno cupka, odabran je čakberijevski rokabili na malijski način. Vulkan se izlio…

Beogradska publika nije imala sklonost odlaženju kući posle ovakvog koncerta. Neumorno je pozivala trio Vjea Farke Turea na biseve koji su prerastali u toplo druženje na kućnoj žurci, ukidajući odnos izvođač – publika. Polako je postajalo: Mi.

dj killo killo

DJ Killo Killo, Todo Mundo Festival, Beograd, Zappa Baza, 2023 (foto: Marko Popović)

Promena za naredni nastup je izvedena rekordno brzo. Novosadski DJ Killo Killo vrteo je zavodljive ritmove sa raznih egzotičnih meridijana. Iz zvučnika izleću gruvovi salse i stemovi afričkih udaraljki. U njegovim miksevima značajna mesta zauzimaju sekcije duvača i rustična netemperovana pevanja. Negde iz srca pustinje…

Digitalna izdanja magazina „Etnoumlje” mogu se kupiti na sajtu „Novinarnica”

Ako je suditi po mnogobrojnoj publici i utiscima koje je ista ponela iz sale, organizator je za odabir izvođača, prostora i koncepta zaslužio najveće pohvale. Zaključak je da je prvo veče 11. Todo Munda za čistu desetku. Ne, jedanaesticu!

. . .

donacija poziv wmas