MUZIKA BUDŽAKA I LASOVA ZA NEZABORAV

Tokom jeseni, World Music asocijacija Srbije, reprezentativno udruženje u kulturi za oblast nematerijalnog kulturnog nasleđa Republike Srbije, ostvariće dva značajna projekta – jedan je posvećen svirci iz oblasti Budžak podno Babinog zuba, a drugi studiozno predstavlja okarinu i svirku na ovom instrumentu u oblasti oko sela Lasova i rtanjskih sela u Timočkoj Krajini.

Izvor: WMAS

budžak

Jordan Vasiljević, Bokan Stanković i Tomislav Toma Blagojević, na snimanju, 2021 (foto: Oliver Đorđević)

World Music asocijacija Srbije (WMAS) već godinama unazad istrajava u realizaciji projekata koji obuhvataju istraživanja i dokumentovanja naše tradicionalne muzike.

Nakon tri veoma uspešna izdanja u prethodne dve godine, koja su izazvala interesovanje i inostrane kulturne javnosti (Bokan Stanković: tradicionalna svirka na svrljiškim gajdama, duduku i okarini iz istočne Srbije, Svirka i pesma pet gajdaša i Gusle: The Epic Tradition of Serbia), WMAS je započeo realizaciju dva albuma koji će, osim nosača zvuka, obuhvatiti i prateće knjižice, bogato ilustrovane i sa dvojezičnim tekstom.

Urednik oba izdanja biće dr Dejan Krstić, etnolog i antropolog, saradnik je Marija Vitas, a producent Oliver Đorđević.

budžak

Bokan Stanković i Tomislav Toma Blagojević, na snimanju u studiju, 2021 (foto: Oliver Đorđević)

Prvo izdanje predstaviće svirku iz oblasti Budžak, koja se nalazi ispod najviših vrhova, u centralnom delu Stare planine (sela Aldina Reka, Ravno Bučje, Kalna i dr) na duduku (mali duduk ili duduče i veliki duduk, koji je dužine oko 60 cm) i dvojnicama, u izvođenju, po svemu sudeći, poslednjeg vremešnog dudučara iz ovog kraja, Tomislava Tome Blagojevića (Aldina Reka, 1937), koji od sredine šezdesetih godina prošlog veka živi u naselju Štipine kraj Knjaževca.

Pomenuta oblast Budžak sada je gotovo bez stanovnika i otuda je značaj da se sačuva tradicija ovog kraja neprocenjiv.

budžak

Tomislav Toma Blagojević, na snimanju u studiju, 2021 (foto: Oliver Đorđević)

Takođe, na snimcima, kao Tomina pratnja na duduku, ali i kao solo izvođač nekoliko melodija, predstaviće se i Jordan Jogi Vasiljević (Aldina Reka, 1953). Za potrebe ovog izdanja, dr Dejan Krstić prirediće prigodan tekst koji će pratiti fotografije iz različitih perioda.

Drugi album biće posvećen okarini i svirci na okarini iz jednog dela istočne Srbije, sa posebnom pažnjom na selo Lasovo kraj Zaječara, koje je nekada bilo svojevrsni centar za ovaj narodni duvački instrument od pečene zemlje, s obzirom na to da nije bilo kuće gde se okarina nije čula.

Takođe, u pomenutom selu je bilo i nekoliko veštih graditelja okarina, o čemu će, takođe, biti reči. Okosnicu albuma predstavljaće studijski zabeležena svirka na okarini u izvođenju Bokana Stankovića (Lasovo, 1971), vrhunskog muzičara na tradicionalnim duvačkim instrumentima. Bokan će izvesti četrdesetak melodija koje su bile rasprostranjene na teritoriji Crnorečja, Timoka i u selima oko Tupižnice, prevashodno narodne igre i nekoliko putničkih i čobanskih svirki.

U pratećem bukletu, biće objavljena opširna studija dr Krstića kao plod njegovog višegodišnjeg terenskog istraživanja u čemu mu je veoma pomogao Bokan Stanković.

„Bokanovo znanje i poznavanje sviračke tradicije i autentičnih svirki i pesama je enciklopedijskog karaktera, i to „kapilarno”, od sela do sela. Uspeo je da savlada neverovatno veliki broj autentičnih svirki i vlada svim nazivima pod kojima su se određene narodne igre i svirke sretale u pojedinim krajevima ili selima. Uz to, pohranio je u sećanje sve susrete, imena, priče, godišta pevača i svirača starijih generacija i u većini slučajeva poznaje genezu pojedinih kola i igara” (Svetlana Spajić u knjižici našeg izdanja posvećenog Bokanu Stankoviću).

bokan

Bokan Stanković (foto: Zdravko Mirčeta)

Bokan je sada na vrhuncu umetničke i izvođačke zrelosti, koja je, zajedno sa njegovim velikim teoretskim poznavanjem tradicionalne instrumentalne prakse i pedagoškim iskustvom, od nemerljivog značaja za očuvanje naše nematerijalne kulture.

Snimanje oba albuma realizuje se u studiju Miloša Mihajlovića u Knjaževcu. Objavljivanje albuma očekuje se tokom jeseni ove godine.