Rubrika: Bez paradajza, molim!

Da se čuju glasovi

Subotica je od 2018. godine bogatija za jednu manifestaciju više – „Festival tradicijskog pjevanjaˮ. Evo kako je proteklo prvo izdanje; Subotica/HKC „Bunjevačko koloˮ, 11. novembar 2018.

Autor: Tamara Štricki Seg

Sa nastupa Ženske pjevačke skupine “Prelje” HKC ”Bunjevačko kolo” iz Subotice, Foto: Nikola Tumbas

Bunjevci baš i ne važe za narod koji se ističe vokalnim muzičkim sposobnostima. Čak se često tim povodom vole i našaliti na svoj račun. Vokalna muzička tradicija Bunjevaca ne može se okarakterisati bogatim zvučnim bojama, nasuprot tamburaškoj tradiciji o kojoj se priča i peva gotovo čitav vek.

No, tambure u stranu! Neka se čuju glasovi svih onih koji su prijavili svoje učešće na prvi „Festival tradicijskog pjevanjaˮ, u organizaciji Hrvatskog kulturnog centra „Bunjevačko koloˮ u Subotici.

Organizator se potrudio da već prvi Festival bude na međunarodnom nivou, samim tim što je pozvao pevačke grupe iz Mađarske, Hrvatske i, svakako, Srbije. Odziv nije bio veliki (Mađarska se nije odazvala), s obzirom na to da su pozivi stigli samo mesec dana pre festivala. Koji su tačno razlozi ovakvom kašnjenju u organizaciji, nije poznato, ali jeste skrenuta pažnja da bi ubuduće trebalo da ljudi budu informisani o festivalu mnogo ranije, kako bi i zainteresovanost bila veća. Ipak, verujem da iz ugla organizatora nije bilo lako za mesec-dva pripremiti program cele manifestacije, pogotovo kada se održava prvi put.

Sa nastupa Muške vokalne skupine ”Bećarine” KUD ”Tena” iz Đakova – I nagrada žirija, Foto: Nikola Tumbas

Kolo (ne) igra, tamburica (ne) svira

Festival je namenjen ne samo negovateljima bunjevačke tradicije, nego svim amaterskim pevačkim grupama iz kulturno-umetničkih društava i srodnih institucija. Grupe izvode dve pesme po izboru, s tim da su one različitog karaktera. Stručni žiri postavlja svoje kriterijume, ali, pre svega, ocenjuje izvornost narodnih pesama, intonaciju, način i stil izvođenja, kao i celokupan scenski nastup. Ove godine bilo je prijavljeno osam grupa iz Hrvatske (Đakovo, Vinkovci, Staro Topolje) i Srbije (Novi Sad, Bečej, Kikinda, Subotica).

Već pri pregledanju pristiglih prijava takmičara, bilo je očito da će stručni žiri imati zahtevan zadatak. Pevačke grupe iz Hrvatske mahom čine stariji, iskusniji pevači, koji su za nastup odabrali repertoar iz regije i okruženja u kom žive. S druge strane, grupe iz Srbije, tj. ovoga puta Vojvodine, na repertoaru su imale pretežno mešoviti repertoar iz različitih krajeva Srbije.

Dobrodošlicu na otvaranju Festivala pružila je pevačka grupa devojaka HKC-a „Bunjevačko koloˮ i to dobro poznatom pesmom „Kolo igra, tamburica sviraˮ, podsećajući na nekadašnja prela, na kojima su se okupljali Bunjevci.

Pevanja, natpevavanja, nagrade

U tekstualnom, melodijskom i stilskom smislu, smenjivali su se raznoliki pevački repertoari. Bilo je to poput loptice, koja na svakih pet do deset minuta prelazi preko Dunava, čas u krajeve Hrvatske, čas u srpske predele. Iako su grupe iz Bečeja, Kikinde, Novog Sada i Subotice izvodile pesme iz centralne, istočne, zapadne i jugoistočne Srbije, ipak nisu ostavile ni upola ubedljiv zvučni utisak kao sastavi iz Republike Hrvatske. Razlozi koji su tome doprineli su mnogostruki. Prva, očita razlika, leži u uzrastu pevača koji sačinjavaju grupe. U razgovoru s predsednikom stručnog žirija, Duškom Topićem, koji dolazi iz Osijeka, dalo se uočiti da postoje jasno postavljeni kriterijumi prema kojima se rangiraju pevačke grupe na smotrama i festivalima u Hrvatskoj.

Prvenstveno se vodi računa o tome da se prilikom izvođenja pesama, zabeleženih na terenu, ne stilizuju, niti dodaju prateći glasovi, da se ne koristi dinamičko nijansiranje, kao i da se ne dešavaju promene intonacije u toku izvođenja jedne pesme.

Uglavnom su ova „pravilaˮ pratile grupe koje su došle sa područja Hrvatske. Kod vojvođanskih grupa, moramo priznati, nije bilo tako. Uočena su postepena i iznenadna dinamička nijansiranja, kao i intonativno izdizanje u pesmi za koju to stilski nije karakteristično. Takođe, bilo je pesama koje nisu stilski dobro izvedene, niti po intenzitetu, niti po boji glasova tipičnoj za kraj iz koga potiču. No, bez obzira na sve to, žiri u sastavu Duško Topić (Osijek), Mirjana Raić Tepić (Novi Sad) i Tamara Štricki Seg (Subotica), je uspeo usaglasiti mišljenja i dodeliti priznanja za prvi „Festival tradicijskog pjevanjaˮ u Subotici.

Sa nastupa na Festivalu – deo Ženske pjevačke skupine ”Skladovke” iz Đakova, Foto: Nikola Tumbas

Prvu nagradu je osvojila Muška vokalna skupina „Bećarineˮ KUD-a „Tenaˮ iz Đakova, druga nagrada je pripala Muškoj pjevačkoj skupini „Starotopoljaniˮ iz Starog Topolja, a treću nagradu je zaslužilo Akademsko društvo za negovanje muzike „Gusleˮ iz Kikinde. Ženska pjevačka skupina KUD-a „Izvorˮ iz Vinkovaca dobila je pohvalu stručnog žirija. Nagradu u vidu Specijalnog priznanja za izuzetnu izvedbu prvog glasa u pesmi „Oči moje graoraste bojeˮ ponela je Milena Vikalo iz Kikinde. Specijalna priznanja za podstrek u daljem radu dobile su dve mlade, ali perspektivne grupe – Ženska pevačka grupa „Bereginjeˮ KUD-a „Đidoˮ iz Bečeja, koju predvodi Martina Vukobrat i Ženski vokalni sastav Medicinske škole Subotica, kojim rukovodi Emina Tikvicki.

Sa Festivala: članica Ženske pjevačke skupine KUD ”Izvor” iz Vinkovaca, Foto: Nikola Tumbas

Revijalni deo festivala, nakon izvedbe spleta narodnih melodija Zdenka Ivankovića na gajdama, dobio je potpuno novu, neočekivanu dimenziju. Pevačke grupe su se, tokom iščekivanja rezultata, samoinicijativno nastavile „natpevavatiˮ među sobom. Pozitivna energija se rasplamsala.

Nakon dodele nagrada žiri je bio na raspolaganju svim rukovodiocima grupa koji su želeli porazgovarati o nastupu i sugestijama za dalji rad.

Organizator za sledeću godinu ima veliki zadatak – nastaviti i unaprediti Festival. Takođe, bilo bi veoma važno podstaći mlade i stare pevače da se što više vokalno aktiviraju, osnuju grupe i predstavljaju muzičku tradiciju kraja iz kog nose korene. Ovaj festival pokazao je da, ono što nam je u krvi – pobeđuje!