Tragajući za inspiracijom u narodnom graditeljstvu

Izvor: Razvojni centar SITS-a

Povodom 30 godina postojanja Muzeja nauke i tehnike, u Galeriji nauke i tehnike SANU, u ponedeljak, 23. septembra, u 19 sati, svečano će biti otvorena izložba „Tragajući za inspiracijom u narodnom graditeljstvu – iz zbirki Muzeja nauke i tehnike”, čija je autorka dr Snežana Toševa, muzejski savetnik. Izložba, koju će otvoriti arhitekta Ivan Rašković, profesor na Arhitektonskom fakultetu Univerziteta u Beogradu, trajaće od 23. septembra do 19. oktobra 2019. godine.

Ulica u mahali Podkaljaja, Prizren (snimak arh. Ranka Findrika, zaostavština arh. Branislava Kojića)

U godini kada Muzej nauke i tehnike obeležava tri decenije postojanja, imamo priliku da se podsetimo značajnih ličnosti koje su obeležile njegovo osnivanje i da prikažemo deo bogatog fonda koji se u njemu čuva.

Ideje o osnivanju Muzeja i Galerije nauke i tehnike pojavile su se  gotovo istovremeno, osamdesetih godina dvadesetog veka. Akademik Aleksandar Despić je svojim iskustvom, autoritetom i upornošću uspeo da ostvari svoj davnašnji san o osnivanju muzeja koji će se baviti istraživanjem, čuvanjem i promocijom tehničke baštine. Muzej nauke i tehnike je osnovan 6. oktobra 1989. godine, dok je početak stvaranja Galerije bilo otvaranje čitaonice i naučnog dućana 1996. godine, koji su radili u okviru Muzeja nauke i tehnike.

Želja Aleksandra Despića o samostalnom radu ove dve ustanove uspešno se ostvaruje i posle njegovog odlaska –  Muzej i Galerija žive i svojim raznovrsnim programima opravdavaju ideje i želje svog osnivača.

Plakat izložbe „Tragajući za inspiracijom u narodnom graditeljstvu – iz zbirki Muzeja nauke i tehnike”

Oni koji su sačuvali sećanje na narodno graditeljstvo

Izložba „Tragajući za inspiracijom u narodnom graditeljstvu – iz zbirki Muzeja nauke i tehnike”, pored dela koji se odnosi na istoriju Muzeja i Galerije nauke i tehnike, posvećena je arhitektima koji su na različite načine bili inspirisani narodnim graditeljstvom, a čiji se radovi čuvaju u Muzeju.

Izložena dela akademika Branislava Kojića, akademika Aleksandra Deroka, Božidara Petrovića i Zorana B. Petrovića svedoče o tome koliko je njihova inspiracija bila duboko utemeljena u tradicionalnu arhitekturu.

Istraživanjem na terenu, objavljivanjem knjiga i studija, izradom crteža, fotografisanjem, i konačno projektovanjem koje je inspirisano tradicijom, oni su na najbolji način uspeli da sačuvaju sećanje na narodno graditeljstvo. U svojim bogatim i raznolikim stvaralačkim opusima, uspeli su da graditeljsko nasleđe zaštite i otmu od zaborava.

Građa koja se čuva u zbirkama Muzeja nauke i tehnike često je jedino preostalo svedočanstvo o objektima tradicionalnog graditeljstva koji više ne postoje ili ubrzano nestaju. Ovom prilikom izložene su fotografije, projekti, crteži, beleške sa terena, skice, knjige, makete, kao i video rad nastao na osnovu pomenute građe.

Arhitekta Zoran B. Petrović: „Kuća”, 1994

Polazište za dalja istraživanja

Cilj izložbe je da ukaže na ovu značajnu temu srpske arhitekture, kao i da, obeležavajaući trideset godina postojanja Muzeja,  prikaže deo njegovog bogatog fonda. Osim prikaza pojedinačnih opusa ovih autora, organizatori su, takođe, želeli da rasvetle i njihovu blisku povezanost i saradnju na plemenitom zadatku istraživanja i očuvanja narodnog graditeljstva. Ljubav prema tradiciji doprinela je njihovom međusobnom prepoznavanju i razumevanju, dugogodišnjem istrajavanju i neiscrpnoj energiji u prikazivanju i tumačenju lepote i vrednosti graditeljskog nasleđa.

Zahvaljujući njihovim talentima, u kojima su na najbolji način bili sjedinjeni naučnik i umetnik, uspeli su da sagledaju suštinu vrednosti graditeljskog nasleđa, da ga zaštite i popularizuju.

Danas, kada mnogi spomenici narodne arhitekture više ne postoje, crteži, fotografije i tekstovi ovih autora, kao jedni od prvih celovitih prikaza i analiza narodnog neimarstva, ostaju polazište za dalja istraživanja.

Nastala na razmeđi nauke i umetnosti, dela arhitekata Aleksandra Deroka, Branislava Kojića, Zorana B. Petrovića i Božidara Petrovića posvećena afirmaciji i vrednovanju lepote narodnog graditeljstva prepoznala su i zaštitila najosobeniji deo naše kulturne baštine.

Organizatori izložbe izražavaju nadu da će ti crteži, skice, fotografije, beleške sa terena, knjige, udžbenici, projekti i makete sačuvani u Muzeju nauke i tehnike i ovom prilikom izloženi, biti inspiracija novim generacijama za dalja istraživanja naše bogate i dragocene graditeljske tradicije.